مطالعات روی تصویربرداری قشر مخ، نشان داده است هنگامی که افراد روی جوانب مربوط به هارمونی یک موسیقی متمرکز می شوند، فعالیت بیشتری در مناطق شنوایی واقع در لوب گیجگاهی مشاهده می شود.
دانشمندان پیش از پیدایش روش هایی برای تصویربرداری از مغز، با جمع آوری شواهدی مبتنی بر عملکرد موسیقایی درون مغز در بیماران مختلفی که دچار آسیب های مغزی ناشی از صدمه و بیماری های احتمالی، شده بودند، به خصوص آهنگسازان معروف، اقدام به درمان آنها می کردند.
مطالعات اخیر در این زمینه نشان می دهد که مطالعات انجام شده در زمینه ریتم موسیقی مبنی بر آن است که یک نیمکره بیشتر درگیر می شود، اما در مورد اینکه کدام نیمکره است، هنوز اختلاف نظر وجود دارد.
بیژن نوروز فیزیکدان، موسیقیدان، نوازنده و مدیر یکی از شرکت های استارت آپی فعال در حوزه موسیقی علمی و نجومیبا اشاره به درمان بیماران دچار آسیب های مغزی از طریق شواهد عملکردی موسیقایی مغز، گفت: از این رو به نظر می رسد که فرض مبنی بر پردازش مستقل در مغز درست بوده است، هرچند که در تحقیقات اخیر اختلافات اندکی این ویژگی مشترک موسیقی و زبان را نمایان می کنند که "زبان" و "موسیقی" هر دو ابزارهای ارتباطی هستند و هرکدام یک ترکیب واژگانی دارند و هر دوی این ابزارها با در کنار هم قرار دادن مجموعه ای از قوانین، عناصر سازنده آنها را اداره می کند (به ترتیب نت ها و کلمات).
به عقیده وی، بر طبق یافته های به دست آمده از تصویربرداری مغز از سوی موسسه فناوری های آینده و نوظهور موسیقی (FEMT) در تهران، بخشی از لوب پیشانی، مسئول ساخت ترکیب واژگانی مناسب هم در موسیقی و هم در زبان است، ضمن آنکه دیگر بخش های مغز نیز با جوانب مربوط به پردازش زبان و موسیقی سروکار دارند.
نوروز، با تاکید بر اینکه مطالعات انجام شده در زمینه این تصویربرداری ها، جزئیات دقیق بیشتری را در مورد واکنش های مغز به موسیقی نشان داده است، ادامه داد: این نتایج زمانی مفهوم بهتری پیدا می کند که از منظر نحوه هدایت کلی اصوات از گوش به مغز بدان بنگریم. سامانه شنوایی نیز همچون دیگر سامانه های حسی به صورت سلسله مراتبی متشکل از جایگاه های پردازشی از گوش آغاز و تا بالاترین مرتبه یعنی قشر شنوایی در مغز چیده شده اند.
نوروز با اشاره به اینکه در پردازش اصواتی نظیر آهنگ های موسیقایی، از گوش درونی (بخش حونی) آغاز می شود، خاطر نشان کرد: به این صورت که مجموعه صداهای حاصل از مثلاً نواختن یک ویولن را به عناصر فرکانسی تشکیل دهنده آنها طبقه بندی می کند. سپس بخش حونی گوش این اطلاعات را از طریق رشته های تنظیم شده مجزا در عصب شنوایی به مانند قطارهایی از تخلیه عصبی منتقل می کند. در نهایت این قطارها به مقصد قشر شنوایی در لوب گیجگاهی می رسند.
مدیر این استارت آپ، اضافه کرد: سلول های مختلف در سامانه شنوایی بهترین واکنش را به فرکانس های خاص نشان می دهند، به گونه ای که خمیدگی های تنظیم شده با هر فرکانسی در سلول های مجاور روی هم قرار گرفته و هیچ فاصله ای میان آنها وجود ندارد. در واقع به دلیل آنکه این سلول های مجاور با فرکانس های مشابه تنظیم می شوند، قشر شنوایی نقشه ای از یک فرکانس را در سطح خود تشکیل می دهد.
نوروز با تاکید بر اینکه واکنش مغز به موسیقی پیچیدگی های خاص خود را دارد، یادآور شد: موسیقی متشکل از دنباله ای از آهنگ ها است و درک آن مبتنی بر اخذ رابطه بین اصوات است و بسیاری از بخش های مغز در پردازش مؤلفه های سازنده موسیقی دخیل هستند.
به گفته این محقق حوزه موسیقی علمی، در این زمینه آهنگی مدنظر است که هم شامل فرکانس و هم بلندی یک صدا باشد.
وی با بیان اینکه زمانی محققین گمان می کردند که سلول هایی که با فرکانسی خاصی تنظیم شده اند، همواره با یافتن همان فرکانس واکنشی مشابه نشان می دهند، یادآور شد: گرچه بیشتر تحقیقات در زمینه ملودی انجام می شود، اما ریتم (طول و فواصل بین نت ها)، هارمونی (ارتباط بین دو یا چند آهنگ هم زمان) و طنین (تفاوت ویژگی ها در صدای بین دو ابزار موسیقایی که آهنگ مشابهی را می نوازند) نیز مورد توجه است. مطالعات انجام شده در زمینه ریتم موسیقی مبنی بر آن است که یک نیمکره بیشتر درگیر می شود، اما در مورد اینکه کدام نیمکره است، هنوز اختلاف نظر وجود دارد.
نوروز ادامه داد: مشکل آنجا است که ممکن است اعمال مختلف و حتی محرک های آهنگین نیاز به ظرفیت های پردازشی گوناگونی داشته باشند. برای مثال، به نظر می رسد که لوب گیجگاهی چپ بیشتر از لوب گیجگاهی راست، محرک های کوتاه تری را پردازش می کند و در نتیجه وقتی شنونده ای موقع شنیدن اصوات موسیقایی کوتاه تر سعی در تشخیص ریتم دارد، این بخش بیشتر درگیر می شود.
وی اضافه کرد: در مورد هارمونی موضوع آشکارتر است. مطالعات روی تصویربرداری قشر مخ، نشان داده است هنگامی که افراد روی جوانب مربوط به هارمونی تمرکز می کنند، فعالیت بیشتری در مناطق شنوایی واقع در لوب گیجگاهی مشاهده می شود. در مورد طنین موسیقی نیز ترجیح بر لوب گیجگاهی بوده است. واکنش های مغزی نیز به تجربه و تعلیمات شنونده بستگی دارد. حتی آموزشی کوچک نیز به سرعت، واکنش های مغزی را تغییر می دهد. برای مثال، دانشمندان تا حدود ۱۰ سال پیش معتقد بودند که این تنظیم برای هر سلول در قشر شنوایی بدون تغییر باقی می ماند.
نوروز تاکید کرد: مطالعات در این زمینه، ما را به این فکر انداخته است که شاید این گونه تنظیمات سلولی در زمان یادگیری تغییر کنند، طوری که سلول های خاصی حساسیت مضاعفی به صداها پیداکرده و با جلب توجه در حافظه ثبت شوند.
منبع: میگنا
حتما بخوانید:
موسیقی درمانی ، درمان افسردگی در بیماران مبتلا به ام اس
زندگی در محله های پر سر و صدا ، زنگ خطری برای آلزایمر
آرامش در خواب با گوش دادن به موسیقی
درگیر شدن نقاطی از مغز با موسیقی
برنامه تشخیص افسردگی از صدای افراد
های ,موسیقی ,شنوایی ,مغز ,لوب ,یک ,لوب گیجگاهی ,می کند ,است که ,در مورد ,می شود، ,نیمکره بیشتر درگیر